10 Amazing Science Experiments! Compilation

Osho Jetban Commune

5 computer viruses every PC user should know about

Rajib Singha

Computer viruses are nasty little programs that are designed to lay waste to your computer. Some destroy files stored on your PC, while some trigger different software to malfunction. More nefarious viruses steal your confidential information and some even go to an extent to rig a system’s power load and cause it to catch fire. Some nasty little things these viruses are! So, the more you know about viruses and how they work, the more prepared you will find yourself when they come knocking. And with that thought, here are 5 computer viruses every PC user should know about.

1. Polymorphic Virus

‘Nasty’ is underrated when we talk about this virus family. When a polymorphic virus infects a computer, before it starts multiplying it creates copies of itself with every copy slightly different from one another. And because this virus is capable of creating such duplicates constantly, it can be difficult for antivirus programs to detect it.

2. Resident Virus

A resident virus is different from a non-resident virus in the way it functions. A non-resident virus needs to be executed first, before it begins its infection. However, a resident virus can activate itself whenever the operating system loads. It is able to do this because it stores and hides within the memory of the infected computer, which is why it is difficult to get rid of such viruses.

3. Boot Sector Virus

First, let’s understand what is a boot sector – it is a section on a computer’s hard drive or an external storage media. This section contains information which is required to boot a computer. A boot sector virus infects part of this boot sector called the master boot record (MBR) and replaces legitimate information with its own infected version. The virus gets activated before the operating system loads and it may make the infected computer unbootable.

4. Multipartite Virus

While other viruses attack one component of a computer at a time, a multipartite virus attacks two. This virus can infect both the boot sector and the system or program files at the same time. This triggers infections at multiple sections in the computer – just like multiple bombs detonating at various places at the same time. Because of this dual infection approach, the multipartite virus can re-infect the same system over and over again until all its components are completely eradicated.

5. Overwriting Virus

True to its name, an overwriting virus destroys the file it infects. It does this by overwriting data in the system’s memory. The virus can be removed only by deleting the infected file. Often, cleaning an overwriting virus means losing the infected programs and reinstalling them.

What we have described here about these 5 computer viruses is just one tiny aspect of what they do. Details on how viruses and malware function might not be easily comprehended by everyday users. But the main message here is that such malicious programs can turn your digital devices against you. And the only way you can defeat them is by educating yourself on cybersecurity and using a multilayered security solution that can stand between these threats and your computer.

If you think is post is helpful and information, do share it with your friends and peers.

Sources:

https://www.lifewire.com/what-is-a-boot-sector-2625815

https://www.techopedia.com

http://www.makeuseof.com

http://www.webopedia.com/TERM/M/multipartite_virus.htm

Source: Quick Heal

Amazing Ballet Performances China Got Talent 2016

Primitive Technology: Bow and Arrow

Primitive Technology: Sling

पाँच नं. प्रदेशमा एक सय चौध स्थानीय संरचना

स्थानीय तह पुनर्संरचना आयोगले यसै साता सरकारलाई प्रतिवेदन बुझाउँदै ७१९ गाउँपालिका र नगरपालिका हुने प्रस्ताव गरेको छ। यसमा सबैभन्दा चाखलाग्दो कुरा के छ भने पुराना नगरपालिकाबाहेकका लगभग सबै इकाइले नयाँ नाम पाएका छन्। र, यसपटक नयाँ गाउँ र नगरले राजामहाराजाका नामबाट मुक्ति पाएका छन्। यसरी नयाँ नाम प्रस्तावित गर्दा सांस्कृतिक र भाषिक पहिचानका आधारमा भूगोलको नयाँ नामाकरण र पुनर्नामाकरण गरिएको हो।

नयाँ गाउँपालिका र नगरपालिकाको नामाकरणसहितको सूचीः

---

इलाम

नगरपालिका (४) इलाम नगरपालिका, देउमाई नगरपालिका, माई नगरपालिका र सूर्योदय नगरपालिका
गाउँपालिका (६) फाकफोकथुम गाउँपालिका, चुलाचुली गाउँपालिका, माइजोगमाई गाउँपालिका, माङसेवुङ गाउँपालिका, रोङ गाउँपालिका र सन्दकपुर गाउँपालिका

ताप्लेजुङ

नगरपालिका (१) फुङलिङ नगरपालिका
गाउँपालिका (८) आठराई त्रिवेणी गाउँपालिका, सिदिङ्वा गाउँपालिका, फक्ताङलुङ गाउँपालिका, मिक्वाखोला गाउँपालिका, मेरिङ्देन गाउँपालिका, मैवाखोला गाउँपालिका, याङवरक गाउँपालिका र सिरिजङ्गा गाउँपालिका

पाँचथर
नगरपालिका (१) फिदिम नगरपालिका
गाउँपालिका (७) फालेलुङ गाउँपालिका, फाल्गुनन्द गाउँपालिका, हिलिहाङ गाउँपालिका, कुम्मायक गाउँपालिका, मिक्लाजुङ गाउँपालिका, तुम्बेवा गाउँपालिका र याङवरक गाउँपालिका

झापा

नगरपालिका (८) मेची नगर नगरपालिका, दमक नगरपालिका, कन्काई नगरपालिका, भद्रपुर नगरपालिका, अर्जुनधारा नगरपालिका, शिवशताक्षी नगरपालिका, गौरादह नगरपालिका र बिर्तामोड नगरपालिका
गाउँपालिका (७) कमल गाउँपालिका, गौरीगञ्ज गाउँपालिका, बाह्रदशी गाउँपालिका, झापा गाउँपालिका, बुद्धशान्ति गाउँपालिका, हल्दिवारी गाउँपालिका र केचनाकल गाउँपालिका

संखुवासभा
नगरपालिका (५) चैनपुर नगरपालिका, धर्मदेवी नगरपालिका, खाँदबारी नगरपालिका, मादी नगरपालिका र पाँचखपन नगरपालिका
गाउँपालिका (५) भोटखोला गाउँपालिका, चिचिला गाउँपालिका, मकालु गाउँपालिका, सभापोखरी गाउँपालिका र सिलिचोङ गाउँपालिका

उदयपुर
नगरपालिका (४) कटारी नगरपालिका, चौदण्डीगढी नगरपालिका, त्रियुगा नगरपालिका र बेलका नगरपालिका
गाउँपालिका (४) उदयपुरगढी गाउँपालिका, ताप्ली गाउँपालिका, रौतामाई गाउँपालिका र सुनकोशी गाउँपालिका

धनकुटा
नगरपालिका (३) पाख्रिबास नगरपालिका, धनकुटा नगरपालिका र महालक्ष्मी नगरपालिका
गाउँपालिका (४) साँगुरीगढी गाउँपालिका, खाल्सा छिन्ताङ सहिदभूमि गाउँपालिका, छथर जोरपाटी गाउँपालिका र चौबिसे गाउँपालिका

खोटाङ
नगरपालिका (२) हलेसी तुवाचुङ नगरपालिका र रुपाकोट मझुवागढी नगरपालिका
गाउँपालिका (८) ऐँसेलुखर्क गाउँपालिका, लामीडाँडा गाउँपालिका, जन्तेढुंगा गाउँपालिका, खोटेहाङ गाउँपालिका, केपिलासगढी गाउँपालिका, दिप्रुङ गाउँपालिका, साकेला गाउँपालिकार बराहपोखरी गाउँपालिका

ओखलढुङ्गा
नगरपालिका (१) सिद्धिचरण नगरपालिका
गाउँपालिका (७) खिजिदेम्बा गाउँपालिका, चम्पादेवी गाउँपालिका, चिशांखुगढी गाउँपालिका, मानेभञ्ज्याङ गाउँपालिका, मोलुङ गाउँपालिका, लिखु गाउँपालिका र सुनकोशी गाउँपालिका

सोलुखुम्बु
नगरपालिका (१) सोलु दूधकुण्ड नगरपालिका
गाउँपालिका (७) दूधकोशी गाउँपालिका, खुम्बु पासाङल्हामु गाउँपालिका, दूधकौशिका गाउँपालिका, नेचासल्यान गाउँपालिका, माहाकुलुङ गाउँपालिका, लिखु पिके गाउँपालिका र सोताङ गाउँपालिका

सुनसरी

उपमहानगरपालिका (२) इटहरी उपमहानगरपालिका, धरान उपमहानगरपालिका

नगरपालिका (४) इनरुवा नगरपालिका, दुहबी नगरपालिका, रामधुनी नगरपालिका, बराह नगरपालिका

गाउँपालिका (६) देवानगन्ज गाउँपालिका, कोसी गाउँपालिका, गढी गाउँपालिका, बर्जु गाउँपालिका, भोक्राहा गाउँपालिका, हरिनगरा गाउँपालिका।

बारा

उपमहानगरपालिका (१) सिमरा जितपुर उपमहानगरपालिका

नगरपालिका (५)  कोल्हाबी नगरपालिका, कलैया नगरपालिका, सिम्रोनगढ नगरपालिका, महागढीमाई नगरपालिका, निजगढ नगरपालिका

गाउँपालिका (७) देवताल गाउँपालिका, परवानीपुर गाउँपालिका, बारागढी गाउँपालिका, फेटा गाउँपालिका, प्रसौनी गाउँपालिका, कोटवाल गाउँपालिका, पचरौटा सतमौजा गाउँपालिका

पर्सा

उपमहानगरपालिका (१) वीरगन्ज उपमहानगरपालिका

नगरपालिका (१) पोखरिया नगरपालिका

गाउँपालिका (९) जगनाथपुर गाउँपालिका, पटेर्वा सुगौली गाउँपालिका, सखुवा प्रसौनी गाउँपालिका, सुवर्णपुर गाउँपालिका, धोबीनी गाउँपालिका, विश्रामपुर गाउँपालिका, पकाहा मैनपुर गाउँपालिका, बलेवा प्रसौनी गाउँपालिका, हरपुर गाउँपालिका

रौतहट

नगरपालिका (३) चन्द्रपुर नगरपालिका, गौरनगरपालिका, गरुडा नगरपालिका

गाउँपालिका (१२) भीनक गाउँपालिका, भगवती गाउँपालिका, बैधीमाई गाउँपालिका, बिजयपुर गाउँपालिका, परोहा गाउँपालिका, गढीमाइ गाउँपालिका, गजरा गाउँपालिका, कटहरिया गाउँपालिका, ईशनाथ गाउँपालिका, मौलापुर गाउँपालिका, वृन्दावन गाउँपालिका, राजपुर गाउँपालिका

सप्तरी

नगरपालिका (६) पातो नगरपालिका, सप्तकोशी कञ्चनरुप नगरपालिका, हनुमाननगर योगिनीमाई नगरपालिका, राजविराज नगरपालिका, शम्भुनाथ नगरपालिका, बरसाइन

गाउँपालिका (६) सुमङ गाउँपालिका, मोहली गाउँपालिका, तोपा गाउँपालिका, बेल्ही चपेना गाउँपालिका, खडक गाउँपालिका, छिन्नमस्ता गाउँपालिका

महोत्तरी

नगरपालिका (३) बर्दिबास नगरपालिका, जलेश्वर नगरपालिका, गौशाला नगरपालिका

गाउँपालिका (१०) सोनमा गाउँपालिका, सम्सी गाउँपालिका, लोहरपट्टी गाउँपालिका, रामगोपालपुर गाउँपालिका, मनरा गाउँपालिका, मटिहानी गाउँपालिका, भंगाहा गाउँपालिका, बलवा गाउँपालिका, औरही गाउँपालिका, पिपरा गाउँपालिका, एकडारा गाउँपालिका

धनुषा

उपमहानगरपालिका (१) जनकपुर उपमहानगरपालिका

नगरपालिका (८) गणेशमान चारनाथ नगरपालिका, धनुषाधाम नगरपालिका, योगीबाबा नगरपालिका, सहिदनगर नगरपालिका, सप्तऋषि नगरपालिका, क्षिरेश्वरनाथ नगरपालिका, मिथिला नगरपालिका, नगराइन नगरपालिका

गाउँपालिका (४) जमुनी गाउँपालिका, मिथिला बिहारी गाउँपालिका, हंसपुर गाउँपालिका,कमला सिद्धिदात्री गाउँपालिका

सर्लाही

नगरपालिका (८) हरिपुर्वा नगरपालिका, श्रीनगर सागरनाथ नगरपालिका, बरहथवा नगरपालिका, बलरा नगरपालिका, हरिपुर नगरपालिका, लालबन्दी नगरपालिका, मलंगवा नगरपालिका, हरिवन नगरपालिका

गाउँपालिका (८) कविलासी गाउँपालिका, कर्मैया गाउँपालिका, धनकौल पश्चिम गाउँपालिका, चन्द्रनगर गाउँपालिका, विष्णु गाउँपालिका, बेल्ही गाउँपालिका, गोडैता गाउँपालिका, रामनगर बहुअर्वा गाउँपालिका

सिरहा

नगरपालिका (६) गोलबजार नगरपालिका, धनगढीमाई नगरपालिका, मिर्चैया नगरपालिका, लहान नगरपालिका, सिराहा नगरपालिका, सुखीपुर नगरपालिका

गाउँपालिका (६) औरही गाउँपालिका, कर्जन्हा गाउँपालिका, कल्याणपुर जब्दी गाउँपालिका, विष्णुपुर प्रम गाउँपालिका, भगवानपुर गाउँपालिका, महेशपुर पतारी गाउँपालिका

भक्तपुर

नगरपालिका (४) चाँगुनारायण नगरपालिका, भक्तपुर नगरपालिका, मध्यपुर थिमी नगरपालिका, सूर्यविनायक नगरपालिका

रामेछाप

नगरपालिका (२) मन्थली नगरपालिका, रामेछाप नगरपालिका

गाउँपालिका (६) उमाकुण्ड गाउँपालिका, खाँडादेवी गाउँपालिका, गोकुलगंगा गाउँपालिका, दोरम्बा गाउँपालिका, लिखु गाउँपालिका, सुनापति गाउँपालिका

सिन्धुपाल्चोक

नगरपालिका (३) चौतारा साँगाचोकगढी नगरपालिका, बाह्रबिसे नगरपालिका, मेलम्ची नगरपालिका

गाउँपालिका (९) इन्द्रावती गाउँपालिका, जुगल गाउँपालिका, पाँचपोखरी थाङपाल गाउँपालिका, बलेफी गाउँपालिका, भोटेकोसी गाउँपालिका, लिसंखु पाखर गाउँपालिका, सुनकोसी गाउँपालिका, हेलम्बु गाउँपालिका, त्रिपुरासुन्दरी गाउँपालिका

सिन्धुली

नगरपालिका (२) कमलामाई नगरपालिका, दुधौली नगरपालिका

गाउँपालिका (७) गोलन्जर गाउँपालिका, घ्याङलेख गाउँपालिका, तीनपाटन गाउँपालिका, फिक्कल गाउँपालिका, मरिण गाउँपालिका, सुनकोसी गाउँपालिका, हरिहरपुरगढी गाउँपालिका

काभ्रेपलान्चोक

नगरपालिका (६) धुलिखेल नगरपालिका, बनेपा नगरपालिका, पनौती नगरपालिका, पाँचखाल नगरपालिका, नमोबुद्ध नगरपालिका, मण्डन नगरपालिका

गाउँपालिका (७) खानीखोला गाउँपालिका, चौँरीदेउराली गाउँपालिका, तेमाल गाउँपालिका, बेथानचोक गाउँपालिका, भुम्लु गाउँपालिका, महाभारत गाउँपालिका, रोसी गाउँपालिका

दोलखा

नगरपालिका (२) जिरी नगरपालिका, भीमेश्वर नगरपालिका

गाउँपालिका (७) कालिञ्चोक गाउँपालिका, गौरीशंकर गाउँपालिका, तामाकोसी गाउँपालिका, मेलुङ गाउँपालिका, बिगु गाउँपालिका, बैतेश्वर गाउँपालिका, सैलुङ गाउँपालिका

धादिङ

नगरपालिका (२) धुनीबेँसी नगरपालिका, नीलकण्ठ नगरपालिका

गाउँपालिका (११) खनियाबास गाउँपालिका, गजुरी गाउँपालिका, गल्छी गाउँपालिका, गंगाजमुना गाउँपालिका, ज्वालामुखी गाउँपालिका, थाक्रे गाउँपालिका, नेत्रावती गाउँपालिका, बेनीघाट रोराङ गाउँपालिका, रुबी भ्याली गाउँपालिका, सिद्धलेक गाउँपालिका, त्रिपुरासुन्दरी गाउँपालिका

रसुवा

गाउँपालिका (५) उत्तरगया गाउँपालिका, कालिका गाउँपालिका, गोसाईँकुण्ड गाउँपालिका, नौकुण्ड गाउँपालिका, पार्वतीकुण्ड गाउँपालिका

काठमाडौं

महानगरपालिका (१) काठमाडौं महानगरपालिका

नगरपालिका (८) कागेश्वरी मनहरा नगरपालिका, कीर्तिपुर नगरपालिका, गोकर्णेश्वर नगरपालिका, चन्द्रागिरी नगरपालिका, टोखा नगरपालिका, तारकेश्वर नगरपालिका, नागार्जुन नगरपालिका, बूढानीलकण्ठ नगरपालिका

नुवाकोट

नगरपालिका (२) विदुर नगरपालिका, ककनी नगरपालिका

गाउँपालिका (१०) किस्पाङ गाउँपालिका, कोल्पु गाउँपालिका, तादी गाउँपालिका, तारकेश्वर गाउँपालिका, दुप्चेश्वर गाउँपालिका, पञ्चकन्या गाउँपालिका, बेलकोटगढी गाउँपालिका, मेघाङ गाउँपालिका, शिवपुरी गाउँपालिका, सूर्यगढी गाउँपालिका

चितवन

महानगरपालिका (१) भरतपुर महानगरपालिका

नगरपालिका (५) कालिका नगरपालिका, खैरहनी नगरपालिका, माडी नगरपालिका, रत्ननगर नगरपालिका, राप्ती नगरपालिका

गाउँपालिका (१) इच्छाकामना गाउँपालिका

मकवानपुर

उपमहानगरपालिका (१) हेटौँडा उपमहानगरपालिका

नगरपालिका (१) थाहा नगरपालिका

गाउँपालिका (८)  इन्द्रसरोवर गाउँपालिका, कैलाश गाउँपालिका, बकैया गाउँपालिका, बागमती गाउँपालिका, भीमफेदी गाउँपालिका, मकवानपुरगढी गाउँपालिका, मनहरी गाउँपालिका, राक्सिराङ गाउँपालिका

ललितपुर

महानगरपालिका (१) ललितपुर महानगरपालिका

नगरपालिका (२) गोदावरी नगरपालिका, महालक्ष्मी नगरपालिका

गाउँपालिका (३) कोन्ज्योसोम गाउँपालिका, बागमती गाउँपालिका, महांकाल गाउँपालिका

बाग्लुङ

नगरपालिका (४) गल्कोट नगरपालिका, जैमुनी नगरपालिका, ढोरपाटन नगरपालिका, बाग्लुङ नगरपालिका

गाउँपालिका (५) काठेखोला गाउँपालिका, तमानखोला गाउँपालिका, ताराखोला गाउँपालिका, निसीखोला गाउँपालिका, बडिगाड गाउँपालिका, वरेङ गाउँपालिका

गोरखा

नगरपालिका (२) गोरखा नगरपालिका, पालुङटार नगरपालिका

गाउँपालिका (९) आरूघाट गाउँपालिका, गण्डकी गाउँपालिका, चुमनुव्री गाउँपालिका, धार्चे गाउँपालिका, भीमसेन गाउँपालिका, सहिद लखन गाउँपालिका, सिरानचोक गाउँपालिका, सुलीकोट गाउँपालिका, अजिरकोट गाउँपालिका

कास्की

महानगरपालिका (१) पोखरा लेखनाथ महानगरपालिका

गाउँपालिका (४) अन्नपूर्ण गाउँपालिका, माछापुच्छे गाउँपालिका, मादी गाउँपालिका, रूपा गाउँपालिका

लमजुङ

नगरपालिका (४) बेसीसहर नगरपालिका, मध्यनेपाल नगरपालिका, राइनास नगरपालिका, सुन्दरबजार नगरपालिका

गाउँपालिका (४) क्व्होलासोथार गाउँपालिका, दूधपोखरी गाउँपालिका, दोर्दीगाउँपालिका, मस्र्याङ्दी गाउँपालिका

मनाङ

गाउँपालिका (३) चामे गाउँपालिका, नासो गाउँपालिका, नेस्याङ गाउँपालिका

मुस्ताङ

गाउँपालिका (५) घरपझोङ गाउँपालिका, थासाङ गाउँपालिका, दालोमे गाउँपालिका, लोमन्थाङ गाउँपालिका, बाह्रगाउँ मुक्तिक्षेत्र गाउँपालिका

म्याग्दी

नगरपालिका (१) बेनी नगरपालिका

गाउँपालिका (५) अन्नपूर्ण गाउँपालिका, धौलागिरि गाउँपालिका, मंगला गाउँपालिका, मालिका गाउँपालिका, रघुगंगा  गाउँपालिका

नवलपरासी

नगरपालिका (७) कावासोती नगरपालिका नगरपालिका,  गैँडाकोट नगरपालिका,  देवचुली नगरपालिका,  बर्दघाट नगरपालिका,  मध्यबिन्दु नगरपालिका, रामग्राम नगरपालिका,  सुनवल नगरपालिका

गाउँपालिका (८) त्रिवेणीसुस्ता गाउँपालिका, पाल्हीनन्दन गाउँपालिका, प्रतापपुर गाउँपालिका, बुङ्दीकाली गाउँपालिका, बुलिङटार गाउँपालिका, विनयी गाउँपालिका, सरावल गाउँपालिका, हुप्सेकोट गाउँपालिका

पर्वत

नगरपालिका (२) कुस्मा नगरपालिका, फलेवास नगरपालिका

गाउँपालिका (५) जलजला गाउँपालिका, पैयुँ गाउँपालिका, महाशिला गाउँपालिका, मोदी गाउँपालिका, विहादी गाउँपालिका

स्याङ्जा

नगरपालिका (५) गल्याङ नगरपालिका, चापाकोट नगरपालिका, पुतलीबजार नगरपालिका, भीरकोट नगरपालिका, वालिङ नगरपालिका

गाउँपालिका (६) अर्जुनचौपारी गाउँपालिका, आँधीखोला गाउँपालिका, कालीगण्डकी गाउँपालिका, फेदीखोला गाउँपालिका, बिरुवा गाउँपालिका, हरिनास गाउँपालिका

तनहुँ

नगरपालिका (४) भानु नगरपालिका, भिमाद नगरपालिका, व्यास नगरपालिका, शुक्लागण्डकी नगरपालिका

गाउँपालिका (६) आँबुखैरेनी गाउँपालिका, रिसिङ गाउँपालिका, घिरिङ गाउँपालिका, देवघाट गाउँपालिका, म्याग्दे, गाउँपालिका बन्दीपुर गाउँपालिका

रूपन्देही

उपमहानगरपालिका (१) बुटवल उपमहानगरपालिका

नगरपालिका (५) देवदह नगरपालिका, लुम्बिनी सांस्कृतिक नगरपालिका, सैनामैना नगरपालिका, सिद्धार्थनगर नगरपालिका, तिलोत्तमा, नगरपालिका

गाउँपालिका (१०) गैडहवा गाउँपालिका, कञ्चन गाउँपालिका, कोटहीमाई गाउँपालिका, मर्चवारी गाउँपालिका, मायादेवी गाउँपालिका, ओमसतिया गाउँपालिका, रोहिणी गाउँपालिका, सम्मरीमाई गाउँपालिका, सियारी गाउँपालिका, शुद्धोधन गाउँपालिका

कपिलवस्तु

नगरपालिका (६) कपिलवस्तु नगरपालिका, बुद्धभूमि नगरपालिका, शिवराज नगरपालिका, महाराजगन्ज नगरपालिका, कृष्णनगर नगरपालिका, वाणगंगा नगरपालिका

गाउँपालिका (४) मायादेवी गाउँपालिका, यशोधरा गाउँपालिका, शुद्धोधन गाउँपालिका, विजयनगर गाउँपालिका

पाल्पा

नगरपालिका (२) रामपुर नगरपालिका, तानसेन नगरपालिका

गाउँपालिका (८) निस्दी गाउँपालिका, पूर्वखोला गाउँपालिका, रम्भा गाउँपालिका, माथागढी गाउँपालिका, तिनाउ गाउँपालिका, बगनासकाली गाउँपालिका, रिब्दिकोट गाउँपालिका, रैनादेवी छहरा गाउँपालिका

अर्घाखाँची

नगरपालिका (३) सन्धिखर्क नगरपालिका, शीतगंगा नगरपालिका, भूमिकास्थान नगरपालिका

गाउँपालिका (३) छत्रदेव गाउँपालिका, पाणिनी गाउँपालिका, मालारानी गाउँपालिका

गुल्मी

नगरपालिका (२) मुसिकोट नगरपालिका, रेसुंगा नगरपालिका

गाउँपालिका (१०) कालीगण्डकी गाउँपालिका, गुल्मीदरबार गाउँपालिका, सत्यवती गाउँपालिका, चन्द्रकोट गाउँपालिका रुरु गाउँपालिका, छत्रकोट गाउँपालिका, धुर्कोट गाउँपालिका, मदाने गाउँपालिका, मालिका गाउँपालिका, इस्मा गाउँपालिका

रोल्पा

नगरपालिका (१) रोल्पा नगरपालिका

गाउँपालिका (९) त्रिवेणी गाउँपालिका, दुईखोली गाउँपालिका, माडी गाउँपालिका रुन्टीगढी गाउँपालिका, लुङग्री गाउँपालिका, सुकीदह गाउँपालिका, सुनछहरी गाउँपालिका, सुवर्णावती गाउँपालिका, थवाङ गाउँपालिका

प्युठान

नगरपालिका (२) प्युठान नगरपालिका, स्वर्गद्वारी नगरपालिका

गाउँपालिका (७) गौमुखी गाउँपालिका, माण्डवी गाउँपालिका, सरुमारानी गाउँपालिका, मल्लरानी गाउँपालिका, नौवहिनी गाउँपालिका, झिमरुक गाउँपालिका, ऐरावती गाउँपालिका

दाङ

उपमहानगरपालिका (२) तुल्सीपुर उपमहानगरपालिका, घोराही उपमहानगरपालिका

नगरपालिका (१) लमही नगरपालिका,

गाउँपालिका (७) बंगलाचुली गाउँपालिका,     दंगीशरण गाउँपालिका, गढवा गाउँपालिका, राजपुर गाउँपालिका, राप्ती गाउँपालिका, शान्तिनगर गाउँपालिका, बबई गाउँपालिका

बाँके

उपमहानगरपालिका (१) नेपालगन्ज उपमहानगरपालिका

नगरपालिका (१) कोहलपुर नगरपालिका

गाउँपालिका (६)  नरैनापुर गाउँपालिका, राप्तीसोनारी गाउँपालिका, बैजनाथ गाउँपालिका, खजुरा गाउँपालिका, डुडुवा गाउँपालिका, जानकी गाउँपालिका

बर्दिया

नगरपालिका (६) गुलरिया नगरपालिका, मधुवन नगरपालिका, राजापुर नगरपालिका, ठाकुरबाबा नगरपालिका, बासगढी नगरपालिका, बारबर्दिया नगरपालिका

गाउँपालिका (२) बढैयाताल गाउँपालिका, गेरुवा गाउँपालिका

रुकुम

नगरपालिका (३) मुसिकोट नगरपालिका,  चौरजहारी  नगरपालिका, आठबिसकोट  नगरपालिका

गाउँपालिका (६) पुथा उत्तरगंगा गाउँपालिका, भूमे गाउँपालिका, सिस्ने गाउँपालिका, बाँफिकोट गाउँपालिका, त्रिवेणी गाउँपालिका, सानी भेरी गाउँपालिका

सल्यान

नगरपालिका (३) शारदा नगरपालिका, बागचौर नगरपालिका, बनगाड कुपिन्डे नगरपालिका

गाउँपालिका (७) कालीमाटी गाउँपालिका, त्रिवेणी गाउँपालिका, कपुरकोट गाउँपालिका, छत्रेश्वरी गाउँपालिका, ढोरचौर गाउँपालिका, कुमाखमालिका गाउँपालिका, दार्मा गाउँपालिका

डोल्पा

नगरपालिका (२) ठूली भेरी नगरपालिका, त्रिपुरासुन्दरी नगरपालिका

गाउँपालिका (६) डोल्पो बुद्ध गाउँपालिका, से फोक्सुन्डो गाउँपालिका, जगदुल्ला गाउँपालिका, मुड्केचुला गाउँपालिका, काइके गाउँपालिका, छार्का ताङसोङ गाउँपालिका

जुम्ला

नगरपालिका (१) चन्दननाथ नगरपालिका

गाउँपालिका (७) कनकासुन्दरी गाउँपालिका, सिँजा गाउँपालिका, हिमा गाउँपालिका, तिला गाउँपालिका, गुठीचौर गाउँपालिका, तातोपानी गाउँपालिका, पातारासी गाउँपालिका

मुगु

नगरपालिका (१) छायानाथ रारा नगरपालिका

गाउँपालिका (३) मुगुम कार्मारोंग गाउँपालिका, सोरु गाउँपालिका, खत्याड गाउँपालिका

हुम्ला

गाउँपालिका (७) सिमकोट गाउँपालिका, नाम्खा गाउँपालिका, खार्पुनाथ गाउँपालिका, सर्केगाड गाउँपालिका, चंखेली गाउँपालिका, अदानचुली गाउँपालिका, ताँजाकोट गाउँपालिका

कालिकोट

नगरपालिका (३) खाँडाचक्र नगरपालिका, रास्कोट नगरपालिका, तिलागुफा नगरपालिका

गाउँपालिका (६) पचालझरना गाउँपालिका, सान्नी त्रिवेणी गाउँपालिका, नरहरिनाथ गाउँपालिका, कालिका गाउँपालिका, महावै गाउँपालिका, पलाता गाउँपालिका

जाजरकोट

नगरपालिका (३) भेरी नगरपालिका, छेडागाड नगरपालिका, त्रिवेणी नलगाड नगरपालिका

गाउँपालिका (४) बारेकोट गाउँपालिका, कुसे गाउँपालिका, जुनीचाँदे गाउँपालिका, शिवालय गाउँपालिका

दैलेख

नगरपालिका (४) नारायण नगरपालिका, दुल्लु नगरपालिका, चामुन्डा बिन्द्रासैनी नगरपालिका, आठबिस नगरपालिका

गाउँपालिका (७) भगवतीमाई गाउँपालिका, गुराँस गाउँपालिका, डुंगेश्वर गाउँपालिका, नौमुले गाउँपालिका, महाबु गाउँपालिका, भैरवी गाउँपालिका,  ठाँटीकाँध गाउँपालिका

सुर्खेत

नगरपालिका (५) वीरेन्द्रनगर नगरपालिका, भेरीगंगा नगरपालिका, गुर्भाकोट नगरपालिका, पञ्चपुरी नगरपालिका, लेकबेसी नगरपालिका

गाउँपालिका (४) चौकुने गाउँपालिका, बराहताल गाउँपालिका, चिङाड गाउँपालिका, सिम्ता गाउँपालिका

बाजुरा

नगरपालिका (४) बडीमालिका नगरपालिका,  त्रिवेणी नगरपालिका, बुढीगंगा नगरपालिका, बुढीनन्दा नगरपालिका

गाउँपालिका (५)  गौमुल गाउँपालिका, पाण्डव गुफा गाउँपालिका, स्वामीकार्तिक गाउँपालिका, छेडेदह गाउँपालिका, हिमाली गाउँपालिका

डोटी

नगरपालिका (२) दिपायल सिलगढी नगरपालिका, शिखर नगरपालिका

गाउँपालिका (७) पूर्वीचौकी गाउँपालिका, बडीकेदार गाउँपालिका, जोरायल गाउँपालिका, सायल गाउँपालिका, आदर्श गाउँपालिका, केआइसिं गाउँपालिका, बोगटान गाउँपालिका

अछाम

नगरपालिका (४) मंगलसेन नगरपालिका, कमलबजार नगरपालिका, साँफेबगर नगरपालिका, पञ्चदेवल विनायक नगरपालिका

गाउँपालिका (६) चौरपाटी गाउँपालिका, मेल्लेख गाउँपालिका, बान्नीगढी जयगढ गाउँपालिका, रामारोशन गाउँपालिका, ढकारी गाउँपालिका, तुर्माखाँद गाउँपालिका

दार्चुला

नगरपालिका (३) महाकाली नगरपालिका, शैल्यशिखर नगरपालिका, मालिकार्जुन नगरपालिका

गाउँपालिका (६) अपिहिमाल गाउँपालिका, दुहुँ गाउँपालिका, नौगाड गाउँपालिका, मार्मा गाउँपालिका, लेकम गाउँपालिका, व्यास गाउँपालिका

बैतडी

नगरपालिका (४) दशरथचन्द नगरपालिका, पाटन नगरपालिका, मेलौली नगरपालिका, पुर्चौडी नगरपालिका

गाउँपालिका (६) सुर्नया गाउँपालिका, सिगास गाउँपालिका, शिवनाथ गाउँपालिका, पञ्चेश्वर गाउँपालिका, दोगडाकेदार गाउँपालिका, डिलासैनी गाउँपालिका

डडेल्धुरा

नगरपालिका (२) अमरगढी नगरपालिका, परशुराम नगरपालिका

गाउँपालिका (५) आलिताल गाउँपालिका, भागेश्वर गाउँपालिका, नवदुर्गा गाउँपालिका, अजयमेरु गाउँपालिका, गन्यापधुरा गाउँपालिका

कञ्चनपुर

नगरपालिका (७) भीमदत्त नगरपालिका, पुनर्वास नगरपालिका, वेदकोट नगरपालिका, महाकाली नगरपालिका, शुक्लाफाँटा नगरपालिका, बेलौरी नगरपालिका, कृष्णपुर नगरपालिका

गाउँपालिका (२) बेलडाँडी गाउँपालिका, लालझाडी गाउँपालिका

कैलाली

उपमहानगरपालिका (१) धनगढी उपमहानगरपालिका

नगरपालिका (६) टीकापुर नगरपालिका, घोडाघोडी नगरपालिका, लम्कीचुहा नगरपालिका, भजनी नगरपालिका, गोदावरी नगरपालिका, गौरीगंगा नगरपालिका

गाउँपालिका (६) जानकी गाउँपालिका, बर्दगोरिया गाउँपालिका, मोहन्याल गाउँपालिका, कैलारी गाउँपालिका, जोशीपुर गाउँपालिका, चुरे गाउँपालिका

बझाङ

नगरपालिका (२) जयपृथ्वी नगरपालिका, बुंगल नगरपालिका

गाउँपालिका (९) केदारस्युँ गाउँपालिका, खप्तडछान्ना गाउँपालिका, छबिसपाथिभेरा गाउँपालिका, तलकोट गाउँपालिका, थलारा गाउँपालिका, दुर्गाथली गाउँपालिका, मष्टा गाउँपालिका, बित्थडचिर गाउँपालिका, सुर्मा गाउँपालिका

शैलेन्द्र सापकोटाको बिहोश बनाउने कमेडी HD मा।। Best nepali comedy 2073. ...

मगर जाति र भाषा

मातृभाषाका आधारमा नेपालमा मगर जातिका तिन ओटा समूह छन् । गोर्खाली सेना र बेलाइती सेनामा बहादुरी देखाएर संसारभर धेरै प्रसिद्ध भएका मगरहरू नारायणी, लुम्बिनी, गण्डकी र धौलागिरि (गोरखा, पाल्पा, स्याङ्जा, नवलपरासी, गुल्मी, अर्घाखाँची, तनहुँ, आदि) लाई मूल थलो मान्छन् । गोर्खाली सेनासित लागेर मगरहरूको यो समूह पूर्वी नेपाल र उत्तर पूर्वी भारतसम्म पनि छरिएको छ ।

यस समूहका केही मगर बस्तीहरू त दैलेख र सुर्खेतमा पनि पाइन्छन् । मगरहरूको यस समूहले भाषालाई 'ढुट' भन्ने हुनाले यस समूहलाई अचेल 'मगर ढुट' भनेर पनि चिनिन्छ । रोल्पा, रुकुम र पश्चिम बाग्लुङको निसी र भुजी खोलातिर ठुलो सङ्ख्यामा बसोबास गर्ने मगरहरूको समूहले भाषालाई 'पाङ' भन्छन्, त्यसैले अचेल मगरहरूको यस समूहलाई 'मगर पाङ' अथवा 'मगर खाम' भन्ने चलन छ । तेस्रो किसिमको मगर भाषा बोल्नेहरू डोल्पामा बस्छन् । उनीहरू भाषालाई सम्भवतः 'के' मात्र भन्छन् ।

उनीहरू 'काइके' भाषा बोल्छन्, जहाँ 'काइ'को अर्थ 'अप्सरा' होला, त्यसैले उनीहरूको भाषाको नाउँबाट ती मगरहरू आफ्नो भाषालाई अप्सराको भाषा ठान्छन् जस्तो लाग्छ । डोल्पामै 'पुइके' भाषा पनि भएको सूचना डा. दानराज रेग्मीले दिएका छन् । मेरा विचारमा पुइके मातृभाषीहरू पनि काइके भाषाको नजिकैको साइनो लाग्ने भाषा बोल्छन् होला, तर पुइके भाषा बोल्नेहरू आफुलाई मगर भनेर चिनाउँछन् कि चिनाउँदैनन्, त्यो चाहिँ मलाई थाहा छैन ।

डा. माधवप्रसाद पोखरेल

भाषा वैज्ञानिक दृष्टिले काइके भाषाचाहिँ तिब्बती भाषासित नजिकैको ऐतिहासिक साइनो लाग्ने तामाङ, गुरुङ, थकाली, मनाङे, नार, फु, घले, दुरा, ह्लोमी, ह्योल्मोजस्ता भोट चिनियाँ भाषा परिवारमा पर्छ । संगीतमा 'सा,रे,ग,म' को फरक उच्चारण गर्न जसरी रुद्र घण्टी तल माथि सार्नुपर्छ, त्यसै गरी एउटै जस्तो लाग्ने अक्षरको उच्चारण गर्दा रुद्र घण्टी तल माथि सार्‍यो भने, यी भाषामा चिनियाँ भाषामा जस्तो नयाँ अर्थ दिने शब्दै बेग्लै बन्छन्, त्यसैले नेपाली मातृभाषा हुनेका कानमा एउटै जस्तो लाग्ने 'ङा' शब्दलाई रुद्र घण्टी तल माथि सारेर नुवाकोट रिसिङ्खुका तामाङहरूले चारओटा बेग्ला बेग्लै शब्द बनाए झैँ काइके भाषा बोल्ने वक्ताहरू पनि उच्चारणको फरकले एउटै अक्षरका कम्तीमा चार चार ओटा शब्द बनाउँछन् । रुद्र घण्टीको उँचाइको फरकले एउटै अक्षरका अनेक अर्थ बन्ने भाषालाई तानल भाषा भन्छन् । यस आधारमा डोल्पाका मगरहरूले बोल्ने काइके चाहिँ तानल भाषा हो । काइके भाषालाई पूर्णतः एकाक्षरी भाषा भन्न सकिन्छ ।

भाषा वैज्ञानिक दृष्टिले रोल्पा, रुकुम र पश्चिम बाग्लुङ अर्थात् गण्डकी र कर्णाली नदी बिचमा बसोबास गर्ने मगरहरूले बोल्ने भाषा (मगर पाङ् मगर खाम) झन्डै पूर्वी नेपालका राई लिम्बुले बोल्ने किराँती भाषा जस्तो छ । काइके भाषामा क्रियाहरू एकदम छोटा हुन्छन् भने, मगर पाङमा चाहिँ किराँती भाषामा जस्तै क्रियाहरू एकदम लामा हुन्छन् । धेरैजसो त एउटा क्रियाले नै पुरै वाक्यको काम गर्छ । नेपालीमा 'कुट्यो' भन्ने एउटा शब्दले पुग्ने ठाउँमा रुकुमको तकसेरातिर बोलिने मगर भाषामा ('मलाई कुट्यो', 'हामी दुई जनालाई कुट्यो', 'हामी तिन जनालाई कुट्यो', 'तँलाई कुट्यो', 'तिमीहरू दुई जनालाई कुट्यो', 'तिमीहरू धेरै जनालाई कुट्यो', 'उसलाई कुट्यो', 'उनीहरू दुई जनालाई कुट्यो' र 'उनीहरू धेरै जनालाई कुट्यो') नौ ओटा बेग्ला बेग्लै शब्द चाहिन्छन् ।

यस्ता भाषालाई सार्वनामिक भाषा भन्ने नाउँ हज्सनले दिएका छन् । नेपालमा सार्वनामिक भाषा बोल्ने यी मगर मात्र नभएर राजी, राउटे, व्यासी, चेपाङ, वनकरिया, हायु, राई र लिम्बु भाषाहरू पर्छन् । नेपालका भाषामा सरल सर्वनामीकरण र जटिल सर्वनामीकरण पाइन्छ । आर्य परिवारमा मैथिली र दराईमा जटिल सर्वनामीकरण पाइन्छ । झापा र मोरङमा बोलिने भोट बर्मेली धिमाल भाषा र परिवारमा कसैसित नमिल्ने कुसुन्डा भाषामा चाहिँ सरल सर्वनामीकरण पाइन्छ । मगर पाङ भित्रकै जटिल सर्वनामीकरणमा पनि पर्वते भाषिका जति जटिल त रोल्पामा बोलिने सेसी भाषिका पनि छैन । यसै मगर भाषाको गमाले भाषिका बुझ्न त यसै भाषाका अरु भाषिका बोल्नेहरूलाई पनि गारो पर्छ ।

सबैभन्दा पूर्वतिर बसोबास गर्ने मगरहरूले बोल्ने भाषालाई अचेल 'मगर ढुट' भन्ने चलन भएको कुरो माथि लेखीसकियो । मगर ढुट बोल्ने मगरहरूले नै सबभन्दा ठुलो भौगोलिक क्षेत्र ओगटेका छन्, सबभन्दा धेरै ऐतिहासिक सामग्री बटुलेका छन्, सबभन्दा धेरै राजनीतिक, प्रशासनिक र सैनिक शक्ति कमाएका छन् र नेपालको राष्ट्र निर्माणमा सबभन्दा ठुलो भूमिका पुरा गरेका छन् । यसै समूहका मगरहरू नै विश्वप्रसिद्ध पनि भएका छन् । मगर ढुटका कम्तीमा तिन ओटा भाषिका देखिन्छन् ।

लो बहादुर थापाले गरेको अनुसन्धान अनुसार, पश्चिम स्याङ्जा, पूर्वी स्याङ्जा र अन्यत्र गरी यो मगर भाषामा कम्तीमा तिन किसिमको क्षेत्रीय भेद देखिन्छ । पश्चिम स्याङ्जाको लसर्घामा 'मैले खाएँ' भन्नु पर्दा 'ङाज्याङ्' भन्नुपर्छ, पूर्वी स्याङ्जामा 'ङाज्या' भन्नुपर्छ र अन्यत्र 'ज्याले' भन्नुपर्छ । यस समूहका मगरहरूले अन्य भौतिक विकास धेरै गरेकाले होला, झन्डै ३०-३५ प्रतिशत मगरहरूले मात्र आफ्नो पुख्र्यौली भाषा बोल्न सक्छन् ।

हङ्गेरीका जातिहरू आफुलाई मग्यार भन्दछन्, कज्जाकहरू पनि आफुलाई मजर भन्छन् भन्ने मैले कतै पढेको थिएँ अनि मङ्गोलियाका बासिन्दा नै मङ्गोल हुन् । संसारभरकै एकनासे अनुहारको बान्की भएकालाई 'मङ्गोलोइड' (मङ्गोलियाका बासिन्दा जस्ता) भन्ने नाम बेलाइती मानवशास्त्रीले कुनै वेला दिए । भाषा विज्ञानको सन्धि नियम अनुसार, संसारभरका भाषामा लकार र रकार (वा रेफ) मा पारस्परिक परिवर्तन हुन्छ । यसरी 'म-ग-र' अनि 'म-ग-ल' व्यञ्जनबाट बनेका शब्द एउटै माउका सन्तान हुन सक्छन् । ऐतिहासिक भाषा विज्ञानको यसै सिद्धान्तका आधारमा मगर, मग्यार र मङ्गोलहरू पुर्ख्यौली साइनो लाग्ने हुन सक्छन् ।

मध्यएसियाको पुरातात्विक अन्वेषण र ऐतिहासिक खोजीका आधारमा मङ्गोल, तुर्क, कज्जाक, किर्घिज, युगुर, मन्चुहरू एउटै मूलका देखिन्छन् । जनकलाल शर्माले मगरहरू मध्य एसियाबाटै नेपाल आउने मङ्गोल हुन् भनेका छन् । अनुहार हेर्नु हो भने कज्जाक र किर्घिजहरूको अनुहार मगरहरूसित मिल्छ भने, मङ्गोलियाका बासिन्दाहरूको अनुहार चाहिँ तिब्बतीहरूसित मिल्छ । 'राजा केसर' भन्ने लोक महाकाव्य आज पनि तिब्बत र मङ्गोलियाका जातिहरूले साझा महाकाव्य वा गाथाका रूपमा गाउँछन् ।

मैले मगर ढुट र मग्यार (हङ्गेरियाली) भाषाका आधारभूत शब्दावलीमा १६ प्रतिशत समानता पाएको छु । यसका आधारमा मगर ढुट र मग्यार भाषा बोल्नेहरूका साझे पुर्खा झन्डै ६ हजार वर्ष अघि एउटै बगालमा थिए भन्ने निष्कर्ष निकालेको छु । तुर्की, हङ्गेरियाली, कोरियाली, जापानी आदि भाषाहरूलाई युराल-अल्टाइक भाषा परिवार भन्ने नाउँ दिइएको छ । यस भाषा परिवारको विशेषता के हुन्छ भने, यहाँ प्रेरणार्थक क्रिया अनेक पल्ट बनाउन सकिन्छ ।

इतिहासमा एउटा गाँठो के पर्छ भने, उत्तर वैदिक साहित्यले किरात भनेर चिनेको जातिचाहिँ रोल्पा र रुकुमको मगर थियो कि क्या हो ?

जापानी भाषामा 'ताबेरु' भनेको 'खानु', 'ताबेसासेरु' भनेको 'खुवाउनु', 'ताबेसासेसासेरु' भनेको 'खुवाउने पार्नु', आदि । मगर भाषाका क्रियामा पनि त्यस्तै किसिमको प्रेरणार्थक क्रिया (हाट्के 'उम्लिनु'-हाटाक्के 'उमाल्नु'-हाटाकाक्के 'उमाल्न लगाउनु') बन्छ । मगर भाषामा जस्तो यस्तो प्रेरणार्थक क्रिया बन्ने नेपालमा अर्को भाषा छैन । यसरी एकातिर मगर भाषा युरालिक भाषा परिवारको छेउमा पुग्न सक्ने देखिन्छ भने, अर्कातिर यसमा भोट चिनियाँ भाषा परिवारका बेहोरा नै प्रशस्त देखिन्छ । यसरी मगर ढुट भाषा युरालिक बेहोरा मिसिएको भोट चिनिया भाषाका रूपमा चिनिने देखिन्छ ।

मगर पाङ वा मगर खामले पनि अनुसन्धानमा समस्या तेस्र्याएको छ । यो भाषा किराँती भाषाका बेहोराले समृद्ध छ भन्ने कुरो माथि नै उल्लेख गरियो, तर इतिहासमा कतै कतै मगर जातिलाई किराँती लेखेको पाइए पनि मगरलाई कसैले किराँती भनेर ठोकुवा गरेको छैन । डा. सुनीति कुमार चटर्जी (१९७४ ई०) ले 'किरात-जन-कृति' भन्ने किताबमा किराँती भनेर पूर्वी नेपालका राई लिम्बुलाई मात्र चिनाएका छन् । चटर्जीले चिरैतो पूर्वी नेपालका किराँतीहरू मात्र चलाउँछन् र चिरैतो शब्द संस्कृतको 'किराततिक्त' भन्ने शब्दबाट बनेको हो भन्ने व्युत्पत्ति निकालेका छन् । अथर्व वेद र अरू उत्तर वैदिक ग्रन्थहरूमा 'किरात' शब्द पाइन्छ ।

संस्कृत महाकवि भारविले 'किरातार्जुनीय' महाकाव्यमा किरात रूप शिवसित अर्जुनले युद्ध गरेको कुरो लेखेका छन् । किथ र म्याक्डोनेलले 'वेदिक इन्डेक्स' भन्ने कृतिमा वैदिक साहित्यका आधारमा बेग्लाबेग्लै देश र जाति क्षेत्र देखाउने नक्सा प्रकाशित गरेका छन् । त्यस नक्सामा किरातहरू बसोबास गर्ने क्षेत्र ओल्लो किराँत, माझ किराँत र पल्लो किराँत पर्दैन, बरु गण्डकी र कर्णाली बिचको भूभाग देखाइएको छ । यसबाट इतिहासमा अर्को एउटा गाँठो के पर्छ भने, उत्तर वैदिक साहित्यले किरात भनेर चिनेको जाति चाहिँ रोल्पा र रुकुमको मगर थियो कि क्या हो ?
Source:Annapurna

पृथ्वीनारायणलाई किन देखिसहँदैन पश्चिम ?

सन् १८७७ मा प्रकाशित ‘हिस्ट्री अफ नेपाल'मा डेनियल राइटले लेखे, ‘अन्ततः कीर्तिपुरमा कपट र असभ्य विजेता (पृथ्वीनारायण शाह/गोरखा)को प्रवेश भयो (पृ. १८) ।' त्यसको तीन वर्षपछि प्रकाशित ‘स्केचेस फ्रम नेपाल-भाग १'मा हेनरी एम्बोर्स ओल्डफिल्डले लेखे, ‘डरछेरुवा, चतुर र अमानवीय राजा थिए, पृथ्वीनारायण । नेपाल (काठमाडौं)को राजगद्दी जितेपछि उनले बर्बरताको हद प्रस्तुत गरे (पृ. २७५) ।'

काठमाडौंस्थित बेलायती कूटनीतिक नियोग (रेसिडेन्सी)का यी दुई कर्मचारीले पृथ्वीनारायण शाहबारे यस्तो टिप्पणी गरेयता बागमतीमा थुप्रै पानी बगिसकेको छ । तर, पृथ्वीनारायणप्रतिको पश्चिमको मूल्यांकन ज्यूँ का त्यूँ छ । रिचार्ड बर्घर्टदेखि जोन ह्वेल्पटनसम्मका पश्चिमाले आफ्ना पुर्खाकै शैलीमा पृथ्वीनारायणमाथि अन्धाधुन्ध हमला गर्ने क्रम अझै जारी छ ।
०००
पृथ्वीनारायण शाहले काठमाडौं उपत्यकाका राज्यहरूमाथि विजय हासिल गर्नुअघि उपत्यकाका मल्ल राजाहरू पश्चिमप्रति उदार थिए । राजा लक्ष्मीनरसिंह मल्लले पादरी जुवान क्याब्राललाई ‘दर्शनभेट' र ताम्रपत्र ‘बक्सेर' आफ्नो राज्यभित्र क्रिस्चियन मतको प्रचारप्रसार गर्ने छुट दिएका थिए ।

काठमाडौंका अर्का राजा प्रताप मल्लले सन् १७६६ मा तिब्बत हुँदै नेपाल आएका बेल्जियन र अस्ट्रियाका दुई इसाई मिसनरी एल्बर्ट डी अर्भिल र जोहन ग्रुबरलाई काठमाडौंमा स्वागत गरेर आफ्नो राज्यमा स्थायी बसोबास गरी इसाई मतको प्रचारप्रसार गर्ने अनुमति दिएका थिए ।

 सुजित मैनाली

इसाई धर्मप्रति मल्ल राजाहरूको यस्तो उदारताकै कारण पादरी ट्र्यंक्युलियसले सन् १९६० मा काठमाडौंको वटु टोलमा चर्च स्थापना गरेरै मिसनरी गतिविधि सञ्चालन गरेका थिए (इभान साडा, हिस्ट्री अफ द चर्च इन नेपाल, अगस्ट २७, २०१०, ईसीएस नेपाल) ।

राजा जयप्रकाश मल्लको पालामा काठमाडौंमा दुईजना इसाई पादरी थिए- पादरी जिसेप्पी र पादरी माइकल एन्जेलो । त्यति बेलासम्म उपत्यकाका सबै मल्ल राज्यले भारतमा आधिपत्य जमाउँदै गएको बेलायती उपनिवेशको आर्थिक तथा संस्कृतिक आकांक्षालाई आआफ्ना सरहदभित्रबाट टेवा पुर्‍याउने नीति लिएका थिए ।

फलतः इसाई पादरीहरूले निर्विघ्न रूपमा काठमाडौंमै धर्मान्तरण गराउने छुट पाएका थिए । उनीहरूले नेवार समुदायमा इसाई मतावलम्बीको एउटा सानो समूह नै तयार पारिसकेका थिए ।

त्यत्तिकैमा गोरखाले काठमाडौंमा हमला गर्‍यो । काठमाडौंको सेना गोरखाविरुद्ध टिक्न नसक्ने अवस्था आयो । त्यही बेला ‘इस्ट इन्डिया कम्पनी'ले कलकत्ताबाट बेलायतको ‘कोर्ट अफ डाइरेक्टर'लाई एउटा चिठी लेख्यो, जसको आशय यस्तो थियो, ‘धेरै वर्षदेखि बिहार राज्य र नेपालबीच नाफाको व्यापार चलिआएको थियो ।

नेपालबाट हामीले ठूलो मात्रामा सुन र अन्य बहुमूल्य सामग्री आयात गरिरहेका थियौं । अहिले काठमाडौंका नेवार राजा गद्दीच्यूत छन् र काठमाडौंभित्रै बन्दीजस्तै बनाइएका छन् । व्यापार निरन्तर ओरालो लागिरहेको बेला गोरखा काठमाडौंसम्म आइपुगेपछि हाम्रो व्यापार अवरुद्ध हुन पुगेको छ ।' (नगेन्द्र कु. सिंह, नेपाल एन्ड द ब्रिटिस इन्डिया, पृ. ८९)

पृथ्वीनारायणले स्थायी रूपमै काठमाडौं उपत्यकामा शासन सञ्चालन गरे नेपालमार्फत बेलायतले गर्ने अन्तरहिमाल व्यापारमा धक्का लाग्ने निष्कर्ष निकाल्दै यस्तो अवस्था आउन नदिन बेलायतले दुईवटा योजना बुनेको थियो ।

पहिलो, गोरखा र काठमाडौंबीच युद्ध चलिरहेका बेला जयप्रकाश मल्लको पक्षमा लड्न बेलायती फौज पठाएर गोरखालाई काठमाडौंबाट धपाउने । बेलायती फौजलाई यस मिसनमा सघाउन नेपालमा रहेका पादरीहरूलाई प्रयोग गर्ने ।

नेपालीलाई धर्मनिरपेक्षता सिकाउने पश्चिमाहरू लेख्दैछन्- नेवार इसाईहरूलाई देश निकाला गर्ने पृथ्वीनारायण हिन्दुइतरका धर्मावलम्बीप्रति हदैसम्म असहिष्णु हिन्दु धर्मान्ध थिए । तर, उनीहरू लेख्दैनन्- धार्मिक ध्येयबाट प्रेरित भएर पृथ्वीनारायणले नेवार इसाईहरूलाई देश निकाला गरेका थिएनन् ।

अन्ततः पादरीद्वय जिसेप्पी र माइकल एन्जेलोको गुप्त सहयोगमा जयप्रकाश मल्लको सहयोगार्थ इस्ट इन्डिया कम्पनीले क्याप्टेन किनलकको नेतृत्वमा एउटा सैन्य टोली नेपाल पठायो । यसको भेउ पाएपछि पृथ्वीनारायणले काठमाडौंमा केन्द्रित आफ्ना फौजलाई बेलायती फौजविरुद्ध लड्न सीमाक्षेत्रमा खटाए । सिन्धुलीगढीमा दुई फौजविरुद्ध भीषण लडाइँ भयो । युद्धमा किनलक पराजित भएपछि कम्पनी सरकारको पहिलो योजना तुहिन पुग्यो ।

अन्ततः पृथ्वीनारायणले काठमाडौं उपत्यकामाथि विजय हासिल गरे । यसबाट तिलमिलाएको कम्पनी सरकार पृथ्वीनारायणलाई काठमाडौंबाट धपाउने दोस्रो योजनामा अग्रसर भयो ।

दोस्रो योजना थियो- काठमाडौंका नेवार समुदायलाई गोरखाली शासकविरुद्ध विद्रोह गराउने । र, विद्रोहको आधार तयार गर्न पादरीद्वय र क्रिस्चियन धर्म अँगालेका नेवारलाई प्रयोग गर्ने (सिंह, ८९) । यसको भेउ पाएपछि पृथ्वीनारायणले काठमाडौंमा रहेका इसाई पादरी र उनीहरूका चेलाचपेटाबाट आफ्नो राजनीतिक आकांक्षामा ठेस लाग्नसक्ने देखे । फलतः दुई पादरीसहित ६२ क्रिस्चियन नेवार (५७ लेख्ने पनि छन्)लाई उनले देशबाट निकालिदिए ।

०००
देश निकालामा पर्नेमध्येका पादरी जिसेप्पीले पृथ्वीनारायणविरुद्ध विषवमन गर्दै बेलायतबाट प्रकाशित हुने ‘एसियाटिक जर्नल'मा ‘एन एकाउन्ट अफ द किङडम अफ नेपाल' शीर्षकको लामो लेख लेखे । पृथ्वीनारायणलाई खुनीको रूपमा चित्रण गर्दै कुनै पश्चिमाले लेखेको त्यो पहिलो आलेख थियो । नेपालभित्र धर्मप्रचार गर्न नदिई आफूहरूलाई देशनिकाला गरेको रोषमा उनले पृथ्वीनारायणविरुद्ध वमन गरेको विषलाई पछि नेपालमा बेलायतको सैन्य प्रभुत्व सुनिश्चित गर्न नसकेको पीडाले छटपटाएका बेलायती सैनिक तथा प्रशासकहरूले उद्धृत गर्दै थप किताब लेखे ।
०००
त्यस्ता कुण्ठाग्रस्त लेखकमध्ये एक थिए, कर्णेल कर्कपेट्रिक । बहादुर शाहको पालामा नेपाल र चीनबीच युद्ध हुँदा बहादुर शाहले कम्पनी सरकारसँग सैन्य सहयोग मागे पनि सहयोग गर्न कम्पनी सरकारले अस्वीकार गर्‍यो । तर, चीन र नेपालबीच शान्ति स्थापनाका लागि मध्यस्थता गरिदिन भन्दै उसले कर्णेल कर्कपेट्रिकलाई काठमाडौं पठायो ।

कर्कपेट्रिकलाई काठमाडौं पठाउनुको वास्तविक ध्येय भने अर्कै थियो- काठमाडौंमा कम्पनी सरकारको रेसिडेन्सी स्थापना गर्ने, दरबारभित्रको अन्तरविरोध बुझेर कम्पनी सरकारलाई षड्यन्त्र बुन्न सहयोग गर्ने, नेपालको भौगोलिक तथा फौजी सामथ्र्य बुझ्ने, नेपालमा रहेका बहुमूल्य प्राकृतिक संसाधनको उपलब्धताबारे जानकारी हासिल गर्ने आदि ।

कर्कपेट्रिक काठमाडौं आइनपुग्दै नेपाल र चीनबीच युद्ध समाप्त भयो । काठमाडौं बसाइ लम्ब्याउन चाहेका कर्कपेट्रिकलाई काठमाडौं दरबारले प्रोत्साहन नगरेपछि उनले कलकत्तास्थित कम्पनी सरकारलाई पत्राचार गरे, ‘काठमाडौं दरबारमा मेरो रेसिडेन्सी रहन नसक्ने निश्चित छ । अब कुन अवस्थामा मैले मेरो मिसन समाप्त गरूँ, कृपया सुझाव पाऊँ ।'

सरी पृथ्वीनारायणप्रतिको उपनिवेशवादी पश्चिमी दृष्टिकोणले अहिलेको नवउपनिवेशवादी समयमा पनि निरन्तरता पाइरहेको छ । साथै जिसेप्पीका उत्तरआधुनिक मानसपुत्रहरूबाट पृथ्वीनारायणमाथि निरन्तर हमला पनि भइरहेको छ ।

काठमाडौंबाट खाली हात फर्किन बाध्य बनाइएका कर्कपेट्रिकले पछि गएर ‘एन एकाउन्ट अफ द किङ्डम अफ नेपाल' शीर्षकको किताब लेखे, जसमा उनले काठमाडौंका शासक र उनीहरूका पुर्खा पृथ्वीनारायणविरुद्ध विषमन गरे । यसका लागि उनले पादरी जिसेप्पीको नेपालसम्बन्धी आलेखबाट पनि सहयोग लिए ।

कर्कपेट्रिकको शैलीलाई पछ्याउँदै नेपालको संस्थापन र पृथ्वीनारायणविरुद्ध विषवमन गर्ने अर्का पात्र हुन्, काठमाडौंस्थित बेलायती रेसिडेन्ट ब्रायन हड्सन । सन् १८८३ ताका अफगान युद्धमा बेलायत नराम्रोसँग फँसेको मौका छोपी पाँडे खलकको प्रोत्साहनमा काठमाडौं दरबारले तेहरान, लाहोरलगायत बेलायतका शत्रुराष्ट्रमा बेलायतविरुद्ध संयुक्त सैन्य मोर्चा गठनको प्रस्ताव राख्दै पठाएको मिसनप्रति रुष्ट भएर हड्सनले लेखेका किताब, पत्राचार आदिमा पनि पृथ्वीनारायण र गोरखालीलाई तथानाम भनिएको छ ।

पृथ्वीनारायण र उनका सन्ततीका कारण बेलायतको उपनिवेशवादी ध्येयमा धक्का लागेपछि क्रुद्ध भएका बेलायती सैनिक र प्रशासकले आफ्ना किताब र पत्राचारमार्फत पृथ्वीनारायण र उनले निर्माण गरेको राष्ट्र नेपालविरुद्ध चरम रोष व्यक्त गरेका छन् । अफसोच, नेपालप्रति दुर्नियत राख्ने ती फिरंगीका लेखाइहरू त्यस बखतको नेपाली इतिहासका मूल दस्तावेज बन्न पुगेका छन् ।
०००

नेपालीलाई धर्मनिरपेक्षता सिकाउने पश्चिमीहरू लेख्दैछन्- नेवार इसाईहरूलाई देश निकाला गर्ने पृथ्वीनारायण हिन्दुइतरका धर्मावलम्बीप्रति हदैसम्म असहिष्णु हिन्दु धर्मान्ध थिए । तर, उनीहरू लेख्दैनन्- धार्मिक ध्येयबाट प्रेरित भएर पृथ्वीनारायणले नेवार इसाईहरूलाई देश निकाला गरेका थिएनन् ।

गोरखाली सत्तालाई काठमाडौं उपत्यकाबाट मिल्काउने बेलायती योजना कार्यान्वयन गराउन इसाई पादरी र उनीहरूका नेवार चेलाचपेटा अग्रसर भएको बुझेपछि मात्रै पृथ्वीनारायणले सबैलाई देशनिकाला गरेका थिए । नत्र त्यसअघि पृथ्वीनारायण काठमाडौंको राजा भइसकेपछि पनि उनीहरूले काठमाडौंमा रहेर इसाई धर्म पालन गरिरहेका थिए ।

पृथ्वीनारायणका कान्छा भाइ सुरप्रतापले कीर्तिपुर युद्धका क्रममा फुटेको आफ्नो आँखाको उपचार चिकित्सकसमेत रहेका पादरी माइकल एन्जेलोबाट गराएका थिए ।

काठमाडौंका इसाईहरूले धार्मिक सीमा नाघेर गोरखाको शत्रु पक्षसँग गठजोड गरेपछि मात्रै नेपालमा रहने उनीहरूको दिन समाप्त हुन पुगेको थियो । तर, अहिलेका पश्चिमी क्रिस्चियनहरूको कुरै छोडौं, भारतका नेपाली भक्तहरू पनि ‘पृथ्वीनारायणले नेवारहरूलाई देशनिकाला गरे' भन्दै रुवाबासी गर्छन् ।

अर्कोतर्फ उनीहरूका आराध्यदेव जवाहरलाल नेहरूले सबाब उद्दिनदेखि गज्नीका महमुदसम्मले भारतका मठमन्दिर, बौद्धगुम्बा भत्काएको र इतर धर्मका मानिस मारेको एतिहासिक तथ्यलाई पनि ‘यो मुस्लिमले हिन्दु मारेको होइन, बाहिरको एउटा विजेताले विजित क्षेत्रका मानिसको आत्मविश्वासलाई धराशयी पारेको हो' भनेको तथ्यलाई नेपाली सन्दर्भमा वास्तै गर्दैनन् (ग्लिम्सेज अफ वल्र्ड हिस्ट्री, पृ १८० र २४२) ।
जब कि पृथ्वीनारायणले नेपालबाट निकालेको समुदाय इसाईमात्र थिएन । मल्लकालमा भारत र तिब्बतबीचको व्यापारमा काश्मीरी मुस्लिम र गोसाईं (पशुपतिको जात्रा, सिद्राको व्यापार गर्ने हिन्दु व्यापारी) पनि संलग्न हुने गर्थे ।

काठमाडौंमा पृथ्वीनारायणको नियन्त्रणपछि भारत-तिब्बत व्यापारमा विराम लाग्ने देखेपछि किनलक नेतृत्वको फौजलाई सघाएको आशंकामा पृथ्वीनारायणले उनीहरूलाई पनि कारबाही गरेका थिए । इसाईसँगै गोसाईंहरूलाई पनि देश निकाला गरिएको थियो । काश्मीरी मुस्लिमहरूलाई चाहिँ देश निकाला नगरी उनीहरूका व्यापारिक केन्द्रहरूमाथि अनेक खालको प्रतिबन्ध लगाइएको थियो (लियो ई रोज, नेपालः स्ट्राटेजी फर सर्भाइभल, पृ. २५) ।
०००
पृथ्वीनारायणविरुद्ध त्यति बेलाका बेलायतीहरू क्रुद्ध हुनुका अन्य कारण पनि थिए । भारत र तिब्बतबीचको व्यापारमा भारतस्थित कम्पनी सरकारको मुख्य आकर्षण थियो । काठमाडौं हुँदै तिब्बत जाने नाका सहज भएकाले र काठमाडौंमा आफू अनुकूलका मल्ल राजाहरू भएकाले कम्पनी सरकारलाई हाइसन्चो थियो ।

पूरै उपत्यका विजय गर्ने गरी पृथ्वीनारायणको विजययात्रा अघि बढेपछि र गोरखाली सत्तालाई काठमाठौंबाट च्यूत गर्ने सबै प्रयत्न असफल भएपछि कलकत्तास्थित गभर्नरले आफ्ना प्रतिनिधि जेम्स लोगानलाई १७६९/७० तिर दुईवटा चिठी थमाएर नेपाल पठाए । त्यति बेलासम्म काठमाडौंमा युद्ध पूर्ण रूपमा अन्त्य भइनसकेकाले उनले एउटा चिठी पृथ्वीनारायण र अर्को चिठी जयप्रकाश मल्लको नाममा लेखेका थिए । युद्धमा विजयी हुने पक्षलाई उसको नामको चिठी दिनू भन्ने उर्दी लोगानलाई दिइएको थियो ।

लोगान काठमाडौं पुग्दा गोरखा विजयी भइसकेको थियो । लोगानले पृथ्वीनारायणलाई गभर्नरको चिठी दिए । चिठीमा उल्लेख गरिएको नेपालमार्फत कम्पनी सरकारले तिब्बतसँग व्यापार गर्नेसम्बन्धी प्रस्तावलाई पृथ्वीनारायणले अस्वीकार गरिदिए (रोज, पृ. २९) ।

नेपालको पुरानो मूल धर्म बोन हो । यो धर्म मासिएमा योसँगै गाँसिएर आउने सैव, बौद्ध धर्मको बज्र्रयान र किरात धर्म पनि नष्ट भएर जान्छन् । त्यही बोन धर्मलाई धर्म परिवर्तनद्वारा योजनाबद्ध रूपमा नेपालमा विनाश गरिँदैछ

पृथ्वीनारायणलाई गभर्नरले दोस्रो चिठी लेखे । चिठीमा ‘हजुरको सौर्यसम्बन्धी कीर्ति सबैतिरबाट सुन्नमा आएको छ, त्यही भएर हजुरसँग मित्रता गर्न बेलायत आतुर छ' भन्दै पृथ्वीनारायणलाई फुक्र्याउन खोजिएको थियो । साथै ‘जयप्रकाशलाई सहयोग गरेर विगतमा हामीले गल्ती गरेछौं, गल्ती महसुस हुनेबित्तिकै हामीले आफूलाई सुधारिहाल्यौं' भनेर माफी पनि मागिएको थियो (सिंह, पृ. ८१) । तर, विनय र अनुग्रहका यस्ता चिल्ला शब्दले पृथ्वीनारायणलाई पगाल्न सकेन । कम्पनी सरकारको प्रस्तावलाई उनले फेरि पनि अस्वीकार गरे ।

पृथ्वीनारायणलाई सहमत गराउन नसकेपछि बेलायतलाई काठमाडौंइतरका वैकल्पिक मार्गबाट मात्रै तिब्बतसँग व्यापार गर्न सम्भव छ भन्ने महसुस भयो । त्यसपछि उसले मोरङमाथिको पहाडी क्षेत्र र टिष्टा नदीबीचको नाकामार्फत तिब्बतसँग व्यापार गर्ने सोच बनायो ।

नाका पर्ने राज्यमा आफू अनुकूलको सरकार गठन गर्न देशनिकालामा परेका मोरङ क्षेत्रका राजासँग बेलायतले सम्पर्क बढायो । त्यत्तिकैमा पृथ्वीनारायणले मोरङ र दार्जिलिङलाई नेपालअन्तर्गत ल्याएपछि बेलायतको यो योजना पनि तुहिन पुग्यो ।

त्यसपछि बेलायतले भुटानमार्फत तिब्बतसँग व्यापार गर्ने अर्को योजना बनायो । त्यति बेला भुटानले कुच बिहारसँग युद्ध गर्ने बहाना खोजिरहेको थियो । कुच बिहारका राजालाई भुटानविरुद्ध गरिने सैन्य कारबाहीमा सहयोग गर्ने आश्वासन बेलायतले दियो । भुटानले कुच बिहारमाथि गर्ने दखलको परिणामबारे जानकार पृथ्वीनारायणले भुटानी राजालाई चिठी लेखेर बेलायतसँग आमनेसामने हुने गरी कुच बिहारमा दखल नगर्न सुझाव दिए ।

तर युद्धमा भुटान पराजित भइसकेपछि मात्रै पृथ्वीनारायणको सन्देश भुटान पुग्यो (रोज, पृ. ३०) । पृथ्वीनारायणको सन्देश सुरुमै पुगेको भए र भुटानी राजाले यसलाई शिरोपर गरेको भए हिमाली क्षेत्रमा दह्रो पाइला राख्ने बेलायती ध्येयमा विराम लाग्ने थियो । दक्षिण एसियाको हिमाली क्षेत्रमा पकड जमाउने बेलायती आकांक्षामा यसरी एकपछि अर्को झड्का दिने पृथ्वीनारायणबारे त्यसताका र त्यसपछिका बेलायती प्रशासक तथा सैन्य अधिकारीले विषवमन गर्नु स्वाभाविक पनि थियो ।
०००

त्यति बेला गरेको विषवमनलाई पश्चिमले अझै निरन्तरता दिइरहेछ । झट्ट हेर्दा यो अस्वाभाविक देखिन्छ । तर, अन्तर्य खोतल्दा पृथ्वीनारायणमाथि पश्चिमको प्रहारमा ध्वंसात्मक उद्देश्यमुखी संगती भेटिन्छ ।
सन् १४९२ मा अमेरिका पत्ता लगाउन हिँड्नुअघि क्रिस्टोफर कोलम्बसले भनेका थिए, ‘इस्लाम र सबैखाले मूर्तिपुजक तथा शास्त्रविरोधीका शत्रु युरोपका क्याथोलिक राजाहरूले मलाई नयाँ ठाउँका राजा, त्यहाँका जनता, त्यहाँको भूभि र तिनीहरूको मनस्थिति बुझेर तिनीहरूलाई हाम्रो पवित्र आस्था ग्रहण गर्ने गरी धर्म परिवर्तन गराउन पठाइबक्सनुभएको छ (द वल्र्ड इज फ्ल्याट, थोमस एल फ्रायडम्यान, पृ. ३) ।' अर्थात्, पश्चिमको आरम्भका ट्रान्सओसिएनिक अग्रसरतापछाडि धार्मिक अभीष्ट निहित थियो । यसलाई संयोग मान्नु हुँदैन- नेपाल छिर्ने पहिला पश्चिमी पनि क्रिस्चियन मिसनरी थिए र ती तिब्बततिरबाट छिरेका थिए ।

हिमाली क्षेत्रमा पकड जमाउन प्रयत्नरत बेलायतले तिब्बतसँग सम्बन्ध बढाउन खोजेपछि पृथ्वीनारायणले दलाई लामाका प्रतिनिधिलाई एउटा आदेशात्मक चिठी लेखेका थिए, जसको एक अंश यस्तो थियो, ‘म तिब्बतसँग लडाइँ गर्न चाहदिनँ, तर तिब्बत चाहन्छ भने यसका लागि म तत्पर छु भन्नेचाहिँ प्रस्ट पार्न चाहन्छु । तिब्बतले फिरंगी (बेलायती) र मुगलसँग सम्बन्ध नराखोस्, उनीहरूलाई तिब्बतभित्र छिर्न नदेओस् र आफ्नै परम्परागत कुलधर्म अनुसरण गरोस् (सीके मार्खाम, न्यारेटिभ्स अफ द मिसन अफ जर्ज बोगल टु टिबेट एन्ड द जर्नी अफ थोमस म्याजिङ टु ह्लासा, पृ. १५८) ।'

तिब्बतलाई पृथ्वीनारायणको यस्तो सन्देश ‘आफ्नो कुलधर्म नछोड्नू' भन्ने उनको ‘दिव्य उपदेश'कै विस्तारित रूप थियो । अर्थात्, उनी नेपालमात्र नभएर एसियाको यो भूखण्डभरि स्थानीय धर्मसंस्कृति प्रवद्र्धन गर्ने पक्षमा थिए । र, यसरी उनी यस भेगको इसाईकरणविरुद्ध बलियो अवरोधक बन्न पुगेका थिए ।

पृथ्वीनारायणले भारतबाट तीनजना मुसलमान कालीगढलाई नेपाल ल्याए । किनलकको हमलालाई सहयोग गरेको भन्दै इसाई र भारतीय हिन्दुलाई सीमा कटाए । यस्तै अभियोग लागेका मुसलमानलाई चाहिँ यतै रहन दिए । भारतीय राष्ट्रिय स्वयंसेवक दल (आरएसएस)को असन्तुष्टि पनि यही छ- पृथ्वीनारायणले मुसलमानलाई जानाजान नेपालमा फैलिन दिए ।

पृथ्वीनारायणको स्थानीय धर्मसंस्कृतिप्रतिको अनुराग र क्रिस्चियनप्रतिको कडा रवैयाका कारण रिसाएका पादरी जिसेप्पीले पृथ्वीनारायणलाई इतिहासमा बदनाम गराउने उद्देश्यले लेखे, ‘नुवाकोटबाट पृथ्वीनारायणले आमाको काखमा नरहेका बालबालिकालगायत सबै कीर्तिपुरेलाई मार्न र उनीहरूको नाक तथा जिब्रो काटेर एकै ठाउँ जम्मा गर्न आदेश दिए ।

र, बर्बरतापूर्वक उनको आदेश कार्यान्वयन गरियो ।' जब कि जिब्रो काट्ने आदेश दिइएको थिएन । र, कीर्तिपुरका सबैको नाक पनि काटिएको थिएन । कीर्तिपुर जितेपछि सुतिरहेका गोर्खाली सैनिकहरूको हत्या गर्ने कीर्तिपुरका केही युवाको मात्र नाक काटिएको थियो (डा. जगमान गुरुङ, नेपालको एकीकरण र राष्ट्रिय एकता, अन्नपूर्ण पोस्ट्, २०७२ चैत ६) ।
०००

अहिले जारी पृथ्वीनारायणमाथिको प्रहार सफल भए यसबाट पश्चिमको दुईवटा उद्देश्य एकसाथ पूरा हुन्छ । पहिलो, नेपाल बनाउने पात्रप्रति घृणा फैलाउन सके भौगोलिक अखण्डताप्रति नेपालीको मोह भंग हुन्छ । दोस्रो, यस भेगमा प्रचलित स्थानीय धर्मसंस्कृति पक्षधरका विराट् विम्बलाई ढाल्नसके इसाई धर्म विस्तारका निम्ति उर्वर भूमि निर्माण हुन्छ ।

नेपालको पुरानो मूल धर्म बोन हो । यो धर्म मासिएमा योसँगै गाँसिएर आउने सैव, बौद्ध धर्मको बज्र्रयान र किरात धर्म पनि नष्ट भएर जान्छन् । त्यही बोन धर्मलाई धर्म परिवर्तनद्वारा योजनाबद्ध रूपमा नेपालमा विनाश गरिँदैछ (सौरभ, गेरुको गन्तव्य, अन्नपूर्ण पोस्ट्, मंसिर २५, २०६३) । पश्चिमले पृथ्वीका अन्य क्षेत्रको स्थानीयनलाई शत्रु देख्छ नै । अमेरिकी नीतिका परामर्शदाताहरू खुलेआम भनिरहेका छन्, ‘जापानको एसियाकरण, नेहरू मतको अन्त्यपछि भारतको हिन्दुकरण र बोरिस येत्सिनको देशको रुसीकरणले पश्चिममाथि चुनौती सिर्जना गरेको छ (स्याम्युअल पि. हन्टिङटन, क्ल्यास अफ सिभिलाइजेसन, फरेन अफेयर्स, १९९३ समर अंक) ।' यसैकारण एसियाको यो भूखण्डमा बाहिरी धर्मसंस्कृतिको प्रवेशलाई बर्जित गरी स्थानीयपन प्रवद्र्धन गर्ने ऐतिहासिक पात्रमाथि सुनियोजित रूपमा प्रहार केन्द्रित गरिँदैछ ।
०००

उपनिवेशकालमा डच, बेलायत र फ्रान्सले उपनिवेश विस्तार गर्न र टिकाउन खटाएका विद्वान्लाई अमेरिकाले उपनिवेशकालको अन्त्यपछि आफ्ना सल्लाहकार बनायो । उपनिवेशवादी मानसिकता बोकेका त्यस्ता सल्लाहकारले पेन्टागन र ह्वाइट हाउस छिरेर ‘ओरियन्ट'प्रतिको अमेरिकी नीतिलाई निर्देश गरे (एडवर्ड सइद, ओरियन्टालिजम, पृ. १६) । र यसरी पृथ्वीनारायणप्रतिको उपनिवेशवादी पश्चिमी दृष्टिकोणले अहिलेको नवउपनिवेशवादी समयमा पनि निरन्तरता पाइरहेको छ । साथै जिसेप्पीका उत्तरआधुनिक मानसपुत्रहरूबाट पृथ्वीनारायणमाथि निरन्तर हमला पनि भइरहेको छ ।

Source: Annapunrna Post