नेत्र गैरे
यस्तो छ रोचक किंवदन्ती
स्व.पदम्पाणी गैरेले वि.सं. १९९० देखि श्री दर्लममहाकाली भगवतीको सानो मन्दिर निर्माण गरी माटोको मूर्ति बनाई पूजाआजा सुरु गरेका थिए । हाल यो मन्दिर मनकामना मन्दिरको शैलीमा निर्माण गरिएको छ । हाल यो मन्दिर तामाको छानो र गजुरसहित प्यागोडा शैलीमा रहेको छ । मन्दिरकोे दक्षिणतर्फ सुन झाँक्री र चण्डीमाइको थान साथै पूर्वतर्फ महाकालीको उत्पत्ति स्थल रहेका छन् ।
दर्लम महाकालीको किंवदन्ती
यहाँको ऐतिहासिक किवंदन्तीका कारण पनि यहाँ धार्मिक पर्यटकहरु बढी आकर्षित हुने गरेका छन् । किवंदन्तीअनुसार वि.सं.२०१० साल कार्तिक शुक्ल त्रयोदशीको दिन राति सपनामा दर्लमका पदम्पाणी गैरे र छिमेकी गाउँ मलेङका ज्यो. हुमकान्त बस्याललाई महाकालीले आकाशवाणीको रुपमा मैले यस ठाउँमा, यस समयमा (बिहान ब्रम्ह मुहूर्तको समयमा) शिलाको रुपमा दर्शन दिनेछु र म सोही शिलामा विराजमान हुनेछु । अब उप्रान्त माटोको मूर्तिमा पूजा नगरी सोही शिला ल्याई नित्य पूजा अर्चना गर्नु भनि आकाशवाणीको रुपमा दिक्ष दिइन् ।
दुवै जनाले एउटै समयमा पाएको दिक्षमा महाकालीको विराट मूर्तिको दर्शन पाएकोले हालको मन्दिर भन्दा दुई सय मिटर पूर्वको सपाङ्गदी भन्ने स्थानबाट सपनामा बताएअनुसार दुवै जनालाई मैले शिलाको रुपमा दर्शन दिनेछु भनी बिहान ब्रह्म मुहूर्तमा यस ठाउँमा जानू भनेअनुसार पदम्पाणी गैरेले पूजाको सामाग्री थालीमा लिई सोही ठाउँमा पानीको कुवा नजिकै उभिएर बसेका थिए । जव ब्रह्म मुहूर्तको समय नजिकै आएको रहेछ र उनको मनमा आखिर सपना हो भन्ने भ्रम भएछ जब पानी घडीको आधारमा ब्रह्म मुहूर्तको समय भएको थाहा भयो
तत्काल जमिनको एक हिस्सा भत्किएर उत्तरतर्फको पानीको कुँवामा माटो झ¥यो र माता महाकालीको मूर्ति शिलाको रुपमा प्रार्दुभाव भयो र सबै गाउँलेहरु मिलेर पालै पालो शिलाको दर्शन गरि त्यस स्थानबाट शिलारुपी माता महाकालीलाई उठाई पानी कुँवाको डिलमा सुताई धोई पखाली गर्दा गर्दै अर्का भक्त खानीछाप मलेङ निवासी ज्योतिष हुमकान्त बस्याल पनि सोही ठाउँमा आइपुगे । बस्यालले पनि आफ्नो सपनाबारे सुनाए । महाकालीको दीक्षअनुसार आफू त्यहाँ आइपुगेको बताएपछि दुवै जनालाई सपनीमा एउटै दिक्ष मिलेको प्रमाणित भयो । यसरी भेटिएको मूर्ति पखाल्ने क्रममा मुर्तिमा राखिएको पानी तत्कालै सुक्यो । यो क्रम केही बेरसम्म चल्यो । त्यसैक्रममा स्थानीय एक जना भट्टराई थरका पण्डितले यसरी पानी खन्याइरहँदा माताको अपमान हुने हुँदा पानी नखन्याउन सल्लाह दिए । सोही क्रममा मूर्तिको पूजाआजा गर्दै पहिलो पटक दर्शन पाउने पदम्पानीकै नेतृत्वमा माताजीलाई खाटमा राखेर अविर सिन्दुर चढाउँदैसानो पुरानो मन्दिरमा भित्र्याइएको थियो । जसअनुसार नित्य पञ्चायन पूजा, रुद्राभिषेक, हवन र महाकालीको पूजाअर्चना निरन्तर चलिरहेको छ ।
माता महाकालीको साक्षात्कारको अवस्था माता महाकालीले २०४८ साल कार्तिक २२ गते राति २ बजेदेखि बिहान ५ बजेसम्म बुटवल उपमहानगरपालिका अन्र्तगत भाडामा कोठा लिई बसेको अवस्थामा पदमपाणि गैरेका छोरा ठूल्कान्छा भनेर चिनिने ङणराज गैरेलाई प्रत्यक्षरुपमा माता महाकालीले बिराट रुपको दर्शन दिइन् । महालकालीले दीक्ष दिइन्, तँ मनकामना भन्ने ठाऊँमा गएको छैनस्– त्यहाँ जा । त्यहाँ पनि मै हुँ म त्यहाँ सानो रुपमा छु । म यहाँ विराट रुपमा छु । मनकामना भन्ने ठाउँको मन्दिर मलाई ज्यादै पसन्न छ र यहाँ पनि सोहीअनुरुपको मन्दिर बना । मन्दिर निर्माणका लगि तिमीहरुको ७६ जना सदस्यहरु बस्ने गरेको कूल घरलाई भत्काएर जमिन ठिक ठाक पारेर पुरानो मन्दिरसमेत समेटिने गरी मन्दिर निर्माणको काम गर्नु भनी अराएअनुसार मनकामना मन्दिरकै आकारमा प्यागोडा शैलीमा मन्दिर निर्माण गरी तामाको छाना राखिएको छ । माताले मन्दिर बनाउँदा मूलद्धार पूर्वतर्फ र सहायक द्वार दक्षिणतर्फ राख्नु भनि दिक्ष दिएकी थिइन् भने मन्दिरको उचाइको २/३ उचाइ भएको त्रिशुल पूर्वतर्फ राख्न अह्राएकी थिइन् । मूल ढोका र दक्षिण ढोकाको अगाडि दायाँबायाँ ठूलाठूला घण्ट राख्न र भक्तजनले चढाएका साना घण्टहरु मिलाएर राख्न माताले अह्राएको ङणराज गैरेले बताए । पञ्च पञ्चायन तथा गौरी शंकर शिव पाञ्चायन लाई भुवनेश्वरी मन्दिर तथा भजनकीर्तन सत्तल निर्माण गरी स्थापना गरिएको छ ।
दर्लम महाकाली भगवती मन्दिरको महत्वलाई हृदयंगम गरी त्यतिबेलाको मन्दिर क्षेत्रलाई बिस्तार गरी गोरखा मनकामना भगवती मन्दिरको आकारमा वि. सं. २०५३ साल आश्विन महिनाको महा नवमीको पूण्य तिथीको अवसरमा ५८ वर्ष सम्म माता महाकालीको पूजा गर्दै आएका पूजारी पुरुषोत्तम गैरेको करकमलबाट शिलन्यासको काम गरिएको थियो । त्यसै गरी २०७३÷०७४ सालमा निजकै छोरा थर्कराज गैरेको बारीको बिच भागबाट मन्दिरदेखि माताको शिला उत्पत्ति स्थल सपांगदीसम्म पक्की बाटो निर्माण गरिएको छ । हाल बनेको महाकाली भगवतीको मन्दिर तीन तलाको बनेको छ । एक तलाको बरण्डा माथि पक्की ढलान छ भने दुई तलाका छाना प्यागोडा शैलीमा तामाको छानाले छाइएको छ । मन्दिर परिसरमा गुरुयोजना अनुरुप भुवनेश्वरी मन्दिर, भजन कीर्तन सत्तलसहितको शिवालय र होमकुण्ड र पुरानो मन्दिरको जीर्णेद्धार पुरातत्व विभागको सल्लाहअनुसार गरिएको छ । मूल मन्दिरको पूर्वतर्फ दुईतले नौ कोठे भवन निर्माण कार्य निर्माणाधीन अवस्थामा छ भने मन्दिर परिसरको गेट बनिसकेको र झाँक्रीस्थानको चौपारी निर मूल प्रवेश द्वार विशेष रुपमा बनेको छ । यो मन्दिर जिल्ला प्रशासन कार्यालय पाल्पा बाट २०५८ कार्तिक १६ गते दर्ता नं. ५०४ मा दर्ता भएको छ । मन्दिर परिसर हाल १२–०५–३–० क्षेत्रफल भएको लालपूर्जा प्राप्त जमिनमा रहेको छ भने कि. नं. १४९ को ६–०–२–३ क्षेत्रफलको पल्लोबारी पनि मन्दिरकै नाममा समावेस रहेको छ । मन्दिरको नाममा १८ रोपनी ६ आना, १ दाम ३ पैसा क्षेत्रफलमा फैलिएको जग्गा रहेको छ । उक्त जग्गा पदम्पानीका आठ भाइ छोराहरुले अंशबन्डा गर्नु अघि उक्त सबै जग्गा माताको नाममा छुट्याएका थिए ।
मूल मन्दिरको पूर्वतर्फको नौ कोठे भवनको माथिल्लो तलामा रेलिङसहितको भवन निर्माण गर्ने, सामुदायिक भवन, वेद विद्यालय, मन्दिर परिसरमा ढुङ्गा छाप्ने, पानी टंकी र भ्यू टावर निर्माण, गणेश र लक्ष्मी नारायणको मन्दिर साथै धर्मशाला निर्माणका काम क्रमशः अगाडि बढाउने गुरुयोजना रहेको छ । यसका लागि नेपाल सरकार, पुरातत्व विभाग, जिल्ला समन्वय समिति सहित गाउँपालिका लगायतसित समन्वय गर्ने योजना रहेको अध्यक्ष ङणराज गैरेले बताए ।
वि. सं. २०६९ माघ २ गतेदेखि ८ गतेसम्म मन्दिरलाई आर्थिक सहयोग पु¥याउने उद्धेश्यले तत्कालीन छिमेकी गाविसहरु तथा अन्य संघसंस्थाहरुको सहभागितामा पं. भिमकान्त पन्थी प्रमुख वाचकको रुपमा रहेको महायज्ञबाट संकलन भएको ४५ लाख रुपियाँमध्ये बचत रकमबाट मन्दिरको तामाको पाताले मूल छानो छाउने काम सम्पन्न भएको छ । तत्कालीन गाउँ विकास समिति, जिल्ला विकास समिति, भौतिक तथा भवन निर्माण कार्यालयबाट प्राप्त सहयोग, संस्कृति तथा पर्यटन मन्त्रालयबाट प्राप्त निरन्तर सहयोग रहेको छ । स्थानीय तथा बाह्य भक्तजनहरुबाट प्राप्त नगद तथा जिन्सी सहयोगबाट मन्दिर निर्माण तथा पूजा सञ्चालनमा सहयोग पुगेको छ ।
मन्दिरमा गरिने नित्य वार्षिक कार्यक्रमहरु यस दर्लम महाकाली भगवती मन्दिरमा दैनिक पूजा, पाठ परायणका साथै वार्षिकरुपमा मन्दिरमा थप धार्मिक कार्यहरु हुँदै आएको छ । जसअनुसार प्रत्येक वर्ष माता महाकालीको उत्पत्ति भएको दिन हरेक वर्ष कार्तिक शुक्ल त्रयोदशीका दिन बाजागाजा, भजन कीर्तनसहित माता महाकालीको रथ यात्रा गराउने प्रचलन रही आएको छ । शिवरात्रीमा रुद्राभिषेकसहित भजन किर्तन, चैते दशैमा नित्य नवदुर्गा
पूजा, परम्परागत सप्तशती चण्डीको विधानअनुसार र माता महाकालीको सत्तप्रमोधको विधानअनुसारको पूजा गर्ने गरिन्छ । यस्तै गरी श्री कृष्ण जन्माष्टमीमा श्री कृष्ण जन्मोत्सव, श्रावण महीनामा बोलबमको जल चढाउने कार्यक्रमका साथै नव दुर्गामा बडादशैँ पूजा गर्ने गरिन्छ । यी समयमा अरु बेला भन्दा यहाँ दशनार्थीहरुको भिड लाग्ने गर्दछ । कुनै शुभकार्यका लागि महाकालीसँग भाकल गर्ने र भाकल पूरा भएपछि रोट, बली वा पञ्चवली लैजाने प्रचलनसमेत रहेको छ । महाकाली मन्दिरको गुरु योजनाअनुसार हाल मुल मन्दिरको निर्माण कार्य सम्पन्न भइसकेको छ भने भुवनेश्वरी मन्दिर, होम कुण्ड, मूल गेटको काम भइरहेको मन्दिर संरक्षण समितिका सचिव पिताम्वर शर्माले बताए । भगवती माताको आशीर्वादले आफ्ना मनोकांक्षा पूरा भएको कालीभक्त हुमप्रसाद गैरेको अनुभव छ ।
No comments:
Post a Comment